Frans de Waal schreef geschiedenis
Frans de Waal, de wereldbekende gedragsonderzoeker van met name mensapen, zoals chimpansees en bonobos, is niet meer. Groot verdriet!!
Vijf jaar geleden bezocht ik zijn inleiding over emoties en dieren in Paradiso Amsterdam. Kort daarvoor had hij in Zomergasten van VPRO zijn urendurende verhaal gedaan, met als klap op de vuurpijl Mama’s laatste omhelzing. Zie daarvoor dit artikel van toen.
Daarna heeft Frans de Waal nog een volgend boek geschreven over gender-issues bij (andere) dieren. Daarmee was zijn reeks van afvinken van alle zaken waarvan mensen ooit beweerden dat mensen ver verschilden van andere dieren, afgestreept. Geen enkel verschil.
Antropo-denial was voor mij de belangrijkste term die Frans de Waal toevoegde aan ons wereldbeeld en denken. Een soort van paradigma-shift. Niet antropomorfisme, maar juist het ontkennen van kenmerken die zowel door mensen als door andere dieren worden gedeeld, is waar onze grootste blindevlek zit. Met dank aan de wetenschappers hiervoor, die benauwd waren al snel met ideeën van antropomorfisme beschuldigd te worden. Niet Frans de Waal. Hij keerde het om. We zijn benauwd geworden, onder genoemde druk, om te erkennen dat alle evidente kenmerken zowel door andere dieren als mensen gedeeld worden.
Er is geen verschil.
Nu is Frans de Waal er vrij plots niet meer. Groot verdriet, maar hij vond wel dat hij alles wat wezenlijk was qua (andere) dieren-mensen had behandeld, onderzocht en afgestreept.
Frans de Waal werd als een van de invloedrijke onderzoekers van deze wereld algemeen aangemerkt. Hij heeft invloed gehad daar waar hij wilde, zonder enige pretentie dat hij prijzen daarvoor in de wacht zou moeten slepen. Hij deed het voor de wetenschap, de dieren als geheel, ons beeld van deze wereld en onze plek daarin. Nederigheid past ons daarin, we zijn in wezen niet anders dan dan veel andere dieren. Inktvissen, olifanten, chimpansees, bonobos, raven, en ga zo maar door.
We moeten het nu doen zonder Frans de Waal zelf maar wel met zijn nalatenschap, die wereldschokkend was in zekere zin. Daar mogen we het mee doen. Graag.
Diepe buiging voor Frans de Waal.
Gerelateerde Afbeeldingen:
Mooi!